Daniel Bakota*, Lesia Zastavetska**, Arkadiusz Płomiński*
*Jan Długosz University in Częstochowa, Poland; **Volodymyr Hnatyuk National Pedagogical University in Ternopil, Ukraine
Streszczenie
Czarnobylska Elektrownia Jądrowa zlokalizowana jest na terytorium Ukrainy w obwodzie kijowskim, przy granicy z Białorusią (4 km od miasta Prypeć i 18 km od miasta Czarnobyl). Awaria IV reaktora czarnobylskiej elektrowni w dniu 26 kwietnia 1986 r. spowodowała niekontrolowaną emisję substancji promieniotwórczych do atmosfery. Równocześnie z akcją ratunkową rozpoczęto ewakuację ludności z zagrożonych terenów, wyznaczając trzydziestokilometrową zamkniętą strefę wokół terenów najbardziej dotkniętych skutkami katastrofy. Łącznie z zamkniętej Strefy Wykluczenia wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej (w promieniu 10 km od elektrowni utworzono strefę „szczególnego zagrożenia”, a w promieniu 30 km strefę „o najwyższym stopniu skażenia”) mierzącej ok 2,5 tys. km² wysiedlono prawie 350 tys. osób. Wykorzystywanie do celów turystycznych obszaru skażenia promieniotwórczego wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej rozpoczęło się z początkiem XXI w. kiedy to pod naciskiem państw zachodnich władze Ukrainy w 2000 r. zamknęły ostatni czynny reaktor. Pozwolenia na wjazd do Czarnobylskiej Strefy Zamkniętej wydawane są tylko przez Państwową Agencję Ukrainy ds. Zarządzania Strefą Wykluczenia. Osoby zwiedzające obszar skażenia promieniotwórczego wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej muszą pamiętać o tym, że zwiedzanie strefy odbywa się wzdłuż określonych tras, które uznano za niezagrażające zdrowiu przy zachowaniu odpowiednich reguł bezpieczeństwa. Każdemu zwiedzającemu czy też grupie zwiedzających musi towarzyszyć licencjonowany przewodnik oraz przedstawiciel strefy. Obecnie w Strefie Wykluczenia istnieje 11 tras turystycznych: punkt kontrolny „Dytiatki” – wioska Czerewacz – wioska Zalesie – m. Czarnobyl; m. Czarnobyl (miejsce w pobliżu Cerkwi św. Eliasza); m. Czarnobyl (pomnik „Tym, którzy uratowali świat”, Cerkiew św. Eliasza, kompleks pamięci „Gwiazda Piołun”); m. Czarnobyl – wioska Paryszew (wieś Opacici, wieś Kupuwate); m. Czarnobyl – Czarnobylska Elektrownia Jądrowa – Kompleks „Wektor” (strefa czysta) – punkt składowania odpadów radioaktywnych „Buriakówka” (strefa czysta); m. Czarnobyl – Czarnobylska Elektrownia Jądrowa – chłodnica; m. Czarnobyl – m. Prypeć; m. Czarnobyl – Czarnobyl-2; m. Czarnobyl – Krasne; m. Czarnobyl – Poliśke oraz m. Czarnobyl – obóz pionierski „Skazocznyj” (Bajkowy). W 2017 r. obszar skażenia promieniotwórczego wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej odwiedziło ponad 50 tys. osób z czego zdecydowaną większość stanowili obcokrajowcy (ponad 80%). Wśród nich najliczniejszą grupą byli: Japończycy, Amerykanie oraz Niemcy. Według organizatorów wycieczek zagraniczni turyści, którzy odwiedzili Strefę Wykluczenia wokół Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej w latach 2015-2017, zostawili na Ukrainie ok. 10 mln dolarów w skali rocznej.
Słowa kluczowe
Czarnobyl, dark tourism, Czarnobylska Strefa Zamknięta, elektrownia jądrowa, katastrofa, skażenie promieniotwórcze
The Disaster in Chernobyl Nuclear Power Plant and Tourism. Condition of and Prospects for the Development of Tourism in the Area of Radioactive Contamination
Abstract
The Chernobyl Nuclear Power Plant is located on the territory of Ukraine in the district of Kiev at the border with Belarus (4 km away from the city of Pripyat and 18 km from the city of Chernobyl). The failure of the reactor IV of the Chernobyl power plant on April 26, 1986, caused uncontrolled emission of radioactive substances into the atmosphere. Together with the rescue operation the evacuation of the population from the endangered areas started and the thirty-kilometre exclusion zone was designated around the territories most adversely affected by the results of the disaster. The total number of people displaced from the Exclusion Zone around the Chernobyl Nuclear Power Plant (within a 10-km radius from the power plant the” high risk zone” was established, and within a 30-km radius the zone of „the highest degree of contamination”) measuring approx. 2.5 thousand km² was nearly 350 thousand people. Taking advantage of the area of radioactive contamination around the Chernobyl Nuclear Power Plant for tourist purposes began at the beginning of the 21st century when, under the pressure of Western countries, in 2000 the authorities of Ukraine shut down the last operating reactor. The permits to enter the Chernobyl Exclusion Zone are issued exclusively by the State Agency of Ukraine on the Exclusion Zone Management. People visiting the area of radioactive contamination around the Chernobyl Nuclear Power Plant must remember that visiting the zone takes place along designated routes which have been recognized as presenting no health hazard as long as appropriate safety measures are taken. Each visitor or group of visitors must also be accompanied by a licensed guide and representative of the zone. Presently, in the Exclusion Zone there are 11 tourist routes: checkpoint „Dytiatky” – Czerewacz village – Zalesie village – city of Chernobyl, city of Chernobyl (place near the St. Elijah Church); city of Chernobyl (the monument „To those who were saving the world”, St. Elijah Church, remembrance complex „The Wormwood Star”); city of Chernobyl – Paryszew village (Opacici village, Kupuwate village); city of Chernobyl – the Chernobyl Nuclear Power Plant – Complex „Vector” (uncontaminated zone) – „Buriakówka” radioactive waste disposal site (uncontaminated zone); city of Chernobyl – the Chernobyl Nuclear Power Plant – the cooler; city of Chernobyl – city of Pripyat; city of Chernobyl – Chernobyl-2; city of Chernobyl – Krasne, city of Chernobyl – Poliśke, city of Chernobyl – „Skazocznyj” (Fairytale) pioneer camp. In 2017 the area of radioactive contamination around the Chernobyl Nuclear Power Plant was visited by more than 50 thousand people, of whom the vast majority were foreigners (over 80%). Among them the most numerous group was: the Japanese, Americans and Germans. According to tour operators foreign tourists who visited the Exclusion Zone around the Chernobyl Nuclear Power Plant Chernobyl in the years 2015-2017 left about 10 million dollars a year in Ukraine.
Keywords
Chernobyl, dark tourism, Chernobyl Exclusion Zone, nuclear power plant, disaster, radioactive contamination
Pełny tekst / Full text
PDF (English)
