Józef Borkowski*, Weronika Piestrzyńska-Dziedziejko*, Michał Bielecki*, Przemysław Borkowski**
*Koszalin University of Technology, **KGHM Cuprum, Research & Development Centre, Wroclaw
Streszczenie
W artykule przedstawiono efekty badań nad utylizacją lamp luminescencyjnych przy użyciu wysokociśnieniowej strugi wodnej. Zastosowanie strugi wodnej jako czynnika roboczego ogranicza aerację substancji szkodliwych dla otoczenia i zapewnia większą uniwersalność zastosowań tej metody. Wynika to z równoczesnego rozdrabniania szkła i wypłukiwania luminoforu, przez co kształt utylizowanych lamp nie ma większego znaczenia. Zaprezentowano w nim oryginalny sprzęt technologiczny i unikalną aparaturę pomiarową oraz odpowiednią metodykę badań.
Do rozdrabniania szkła dostosowano młyn hydrostrumieniowy pracujący w zakresie ciśnień 35–50 MPa i zużywający 0.4–1.0 dm3/s wody, który rozdrabnia stłuczkę szklaną o wielkości cząstek 0.5–2 mm z wydajnością 0.56–2.65 g/s. Przeprowadzone badania wykazały zadawalającą przydatność tego urządzenia, wyposażonego w dyszę wodną dw=1.0 mm i dyszę homogenizacyjną dh=2.4 mm, do hydrostrumieniowego rozdrabniania szkła lampowego. Umożliwia ono wytwarzanie drobnoziarnistego tłucznia szklanego pozbawionego luminoforu, w którym najczęściej uzyskiwane są frakcje cząstek o wymiarach 150–300 µm, a 90% cząstek mieści się w przedziale wymiarowym 0–400 µm.
Na podstawie przeprowadzonych badań nie stwierdzono istotnych różnic jakościowych luminoforu wypłukiwanego według tej metody, gdyż przy stosowanych tu ciśnieniach wody, jego cząstki nie ulegają zauważalnemu rozdrobnieniu. Dzięki temu aż 50% cząstek wypłukiwanego luminoforu jest mniejsza od 15 µm, a 90% cząstek posiada wymiary nie przekraczające 36 µm. Po osuszeniu luminofor ten jest poddawany badaniom chemicznym, oceniającym jego jakość. Luminofor o jakości porównywalnej z nowym może być stosowany ponowne bez ograniczeń technologicznych. Przy nieco gorszej jego jakości stosuje się dodatkową obróbkę chemiczną poprawiającą jego właściwości. Luminofory o najgorszej jakości są na drodze pirolizy przetworzone na rtęć metaliczną i substancje zneutralizowane, stanowiące bezpieczny odpad technologiczny.
W artykule przedstawiono także zarys procesu utylizacji lamp luminescencyjnych opracowany na podstawie przeprowadzonych badań własnych. Ich wyniki upoważniają do oceny, że zastosowanie wysokociśnieniowej strugi wodnej do utylizacji takich lamp, jest bardzo korzystne ze względów ekologicznych. Stwarza to realną możliwość praktycznego zastosowania opracowanej metody.
Słowa kluczowe
utylizacja, lampy luminescencyjne, wysokociśnieniowa struga wodna
Utilization of Luminescent Lamps by a High-pressure Water-jet
Keywords
utilization, luminescent lamps, high-pressure water-jet
Pełny text / Full text
PDF (English)
