Rocznik Ochrona Środowiska

Sławomira M. Dumała, Marzenna R. Dudzińska
Lublin University of Technology

Streszczenie
Kurz domowy nie jest jednorodną substancją pod względem fizycznym czy chemicznym, ale stanowi bardzo niejednorodną mieszaninę cząstek organicznych, nieorganicznych i substancji chemicznych. Jego skład w budynku, czy nawet w pokoju będzie zależeć od wielu czynników, między innymi od lokalizacji obiektu, jego konstrukcji, rodzaju wykorzystania, umeblowania, materiałów użytych do wykończenia lub dekoracji, systemu ogrzewania i wentylacji, jak również od częstotliwości sprzątania czy pory roku.
Celem tych badań jest określenie stężenia Sn, Pb, Cr, Zn, Cd (cyny, ołowiu, chromu, cynku, kadmu) w kurzu domowym. Wybrane do badań metale ciężkie mają wysokość toksyczność. Długotrwała ekspozycja powoduje ich kumulację w organizmie. W ciągu ostatnich dziesięcioleci wzrosło zainteresowanie związane z narażeniem ludzi na substancje zawarte w kurzu domowym, zwłaszcza wśród grup szczególnie narażonych takich jak dzieci. Powodem jest ich zachowanie i odruchy związane z poznawaniem otoczenia (dotykanie przedmiotów, branie ich do ust). Dlatego w stosunku do swojej niskiej wagi ciała dzieci spożywają większe ilości pyłów niż osoby dorosłe. Ponadto gorzej tolerują większość zanieczyszczeń.
Przedmiotem badań był wysedymentowany kurz domowy zbierany w sezonie grzewczym z 5 mieszkań zlokalizowanych w Lublinie. Próbki pobierano z worków odkurzaczy. Uzyskany materiał przesiewano do różnych zakresów wielkości cząstek (< 20, 20–25, 25–50, 50–100, 100–125 mikrometrów) za pomocą przesiewacza wibracyjnego i pneumatycznego.
W przypadku wszystkich badanych metali najmniejszy zakres wielkości cząstek (< 20 mikrometrów) osiągnął największe średnie stężenia. Stężenie metali ciężkich w kurzu domowym wahało się od 3,5 do 27,26 mg/kg kurzu dla Sn, od 17,21 do 113,40 mg/kg kurzu dla Pb, od 30,76 do 172,82 mg/kg kurzu na Cr, od 198,30 do 1782,93 mg/kg kurzu dla Zn, od 0,52 do 13,41 mg/kg kurzu dla Cd. Sn, Pb, Cd uzyskało maksymalną wartość stężenia dla zakresu wielkości cząstek poniżej 20 mikrometrów, a Cr i Zn dla 125-100 mikrometrów. Jeśli chodzi o wartości minimalne Sn, Cr, Zn, Cd osiągnęły ją dla zakresu 125–100 mikrometrów a Pb dla 50–25 mikrometrów. Wyniki pokazują, że średnie stężenie wszystkich badanych metali w kurzu wystąpiło w kolejności Zn > Cr > Pb > Sn > Cd.
Koniecznym staje się opracowanie sposobu monitorowania i oceny zmian stężenia metali w kurzu w celu opracowania odpowiednich środków zmniejszających ryzyko narażenia.

Słowa kluczowe:
stężenie metali ciężkich, cyna, ołów, chrom, cynk, kadm, kurz domowy

025. Selected Heavy Metals in Settled Dust from Apartments Located in Lublin, Poland

Keywords:
heavy metal contamination, tin, lead, chromium, zinc, cadmium, house dust

Pełny text / Full text
PDF (English)


mnisw m 
Zadanie Czasopismo, Annual Set The Environment Protection Volume 17. Year 2015 (wersja elektroniczna) dofinansowane ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego