Agata Stobnicka, Małgorzata Gołofit-Szymczak, Rafał Górny
Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa
Streszczenie
Jednym z zagrożeń, zarówno dla pasażerów, jak i dla pracowników terminali lotniczych są szkodliwe czynniki biologiczne pochodzące z instalacji wentylacyjnych i przewożonego bagażu oraz te emitowane przez pasażerów. Wspomniane mikroorganizmy bakteryjne i grzybowe mogą wywierać niekorzystny wpływ na organizm człowieka poprzez działanie toksyczne, drażniące i alergizujące. W piśmiennictwie przedmiotu brakuje danych dotyczących zanieczyszczenia powietrza i powierzchni na terenie lotnisk. Celem niniejszej pracy była ocena ilościowa i jakościowa próbek bioaerozoli i wymazów powierzchniowych pobranych na terenie wybranych krajowych portów lotniczych.
Badania zostały przeprowadzone w czasie siedmiu miesięcy, w okresie od kwietnia do października na terenie 3 krajowych terminali lotniczych, z których każde obsługuje powyżej 2 mln pasażerów. Pobieranie próbek powietrza przeprowadzone zostało stacjonarnie, metodą wolumetryczną za pomocą impaktora MAS (model 100, Merck, Darmstadt, Niemcy). Próbki wymazów powierzchniowych pobierano sterylną wymazówką zwilżoną solą fizjologiczną z wykorzystaniem jednorazowego sterylnego szablonu o powierzchni 100 cm2 (MEUS S.R.L., Piove Di Sacco, Włochy). Stężenie mikroorganizmów w powietrzu wyrażano w jednostkach tworzących kolonie na 1 m3, [jtk/m3] natomiast stężenie mikroorganizmów na powierzchniach w jednostkach tworzących kolonie na 1 cm2 powierzchni [jtk/cm2]. Uzyskane dane pomiarowe opracowano statystycznie w oparciu o test Kruskala-Wallis’a oraz analizę korelacji Spearman’a z wykorzystaniem programu STATISTICA.
Identyfikację mikroorganizmów przeprowadzono w oparciu o analizę makroskopową i mikroskopową cech morfologicznych kolonii, uzupełnioną w przypadku bakterii i drożdży o analizę ich cech biochemicznych z zastosowaniem testów diagnostycznych API.
Najwyższe średnie stężenie bakterii w powietrzu odnotowano w hali głównej (800 jtk/m3), natomiast najwyższe średnie stężenie grzybów w hali przylotów (250 jtk/m3). Najbardziej zanieczyszczonymi powierzchniami, pod kątem obecności zarówno bakterii (169 jtk/cm2), jak i grzybów (16 jtk/cm2) były taśmy bagażowe w punkcie kontroli bezpieczeństwa. W próbkach powietrza i na powierzchniach dominującą grupą mikroorganizmów były bakterie, które stanowiły odpowiednio od 40% do 100% oraz od 88,6% do 100% całości mikrobioty.
Temperatura powietrza oraz wilgotność względna powietrza nie determinowała w sposób znaczący wielkości obserwowanych stężeń bioaerozoli.
Jak wskazują wyniki analizy jakościowej, w bioaerozolach i na powierzchniach na terenie terminali lotniczych mogą występować zarówno bakteryjne i grzybowe szczepy saprofityczne należące do grupy 1. zagrożenia, jak i gatunki zaliczane do grupy 2. zagrożenia (Staphylococcus aureus, Streptomyces spp.), które mogą być przyczyną różnych chorób i dolegliwości zdrowotnych.
Słowa kluczowe
szkodliwe czynniki biologiczne, bioaerozol, terminal lotniczy
Microbiological Agents at Selected Domestic Airports
Abstract
One of the hazards, both for passengers and for the workers at the airport terminals, are harmful biological agents emitted from the ventilation system, transported baggage and emitted by the passengers. These bacteria and fungi can cause adversely health effects on the human body through toxic, irritating and allergenic action. The data regarding microbial characteristic of bioaerosols and surfaces at the airports are scarce. The aim of the study was a quantitative and qualitative evaluation of microbial contamination of bioaerosols and surface swabs collected at selected domestic airport terminals.
The samples were collected during 7 months from April to October at 3 domestic airport terminals. Each of them serves over 2 mln passengers. Air sampling was carried out with stationary, volumetric method using the MAS impactor (model 100, Merck, Darmstadt, Germany). Samples of surface swabs were collected with a sterile swab soaked with 0,9% NaCl with a disposable sterile template of 100 cm2 area (MEUS S.R.L., Piove Di Sacco, Italy). The concentration of microorganisms in bioaerosols was expressed in colony forming units per 1 m3 [CFU/m3] and the concentration of microorganisms on surfaces in colony forming units per 1 cm2 surface [CFU/cm2]. Statistical analyses were carried out with Kruskal-Wallis and Spearman correlation test using STATISTICA.
Identification of microorganisms was based on macroscopic and microscopic analysis of morphological features of colonies, supplemented, in the case of bacteria and yeasts, with biochemical analysis using API diagnostic kits.
The highest concentration of bacteria was detected in the main hall (800 CFU/m3), while the highest concentration of fungi in the arrivals hall (250 CFU/m3). The most contaminated surfaces, both with bacteria (169 CFU/cm2) and fungi (16 CFU/cm2) were luggage straps at the security check area. The predominant group of microorganisms in bioaerosols as well as on surface were bacteria, which constitued 40% to 100% and 88.6% to 100% of the total microbiota, respectively.
The air temperature and relative humidity of the air did not significantly determine the concentration of bioaerosols.
The qualitative analysis showed the presence of bacterial and fungal saprophytic strains belonging to the 1. risk group, and species belonging to the 2. risk group (Staphylococcus aureus, Streptomyces spp.), which are responsible for numerous adverse health outcomes and diseases.
Keywords
harmful biological agents, bioaerosol, airport terminal
Pełny tekst / Full text
PDF (Polish)
