Sławomira M. Dumała, Marzenna R. Dudzińska
Lublin University of Technology
Streszczenie
Kurz domowy nie jest jednorodną substancją pod względem fizycznym czy chemicznym, ale stanowi bardzo niejednorodną mieszaninę cząstek organicznych, nieorganicznych i substancji chemicznych. Jego skład w budynku, czy nawet w pokoju będzie zależeć od wielu czynników, między innymi od lokalizacji obiektu, jego konstrukcji, rodzaju wykorzystania, umeblowania, materiałów użytych do wykończenia lub dekoracji, systemu ogrzewania i wentylacji, jak również od częstotliwości sprzątania czy pory roku.
Celem tych badań jest określenie stężenia Sn, Pb, Cr, Zn, Cd (cyny, ołowiu, chromu, cynku, kadmu) w kurzu domowym. Wybrane do badań metale ciężkie mają wysokość toksyczność. Długotrwała ekspozycja powoduje ich kumulację w organizmie. W ciągu ostatnich dziesięcioleci wzrosło zainteresowanie związane z narażeniem ludzi na substancje zawarte w kurzu domowym, zwłaszcza wśród grup szczególnie narażonych takich jak dzieci. Powodem jest ich zachowanie i odruchy związane z poznawaniem otoczenia (dotykanie przedmiotów, branie ich do ust). Dlatego w stosunku do swojej niskiej wagi ciała dzieci spożywają większe ilości pyłów niż osoby dorosłe. Ponadto gorzej tolerują większość zanieczyszczeń.
Przedmiotem badań był wysedymentowany kurz domowy zbierany w sezonie grzewczym z 5 mieszkań zlokalizowanych w Lublinie. Próbki pobierano z worków odkurzaczy. Uzyskany materiał przesiewano do różnych zakresów wielkości cząstek (< 20, 20–25, 25–50, 50–100, 100–125 mikrometrów) za pomocą przesiewacza wibracyjnego i pneumatycznego.
W przypadku wszystkich badanych metali najmniejszy zakres wielkości cząstek (< 20 mikrometrów) osiągnął największe średnie stężenia. Stężenie metali ciężkich w kurzu domowym wahało się od 3,5 do 27,26 mg/kg kurzu dla Sn, od 17,21 do 113,40 mg/kg kurzu dla Pb, od 30,76 do 172,82 mg/kg kurzu na Cr, od 198,30 do 1782,93 mg/kg kurzu dla Zn, od 0,52 do 13,41 mg/kg kurzu dla Cd. Sn, Pb, Cd uzyskało maksymalną wartość stężenia dla zakresu wielkości cząstek poniżej 20 mikrometrów, a Cr i Zn dla 125-100 mikrometrów. Jeśli chodzi o wartości minimalne Sn, Cr, Zn, Cd osiągnęły ją dla zakresu 125–100 mikrometrów a Pb dla 50–25 mikrometrów. Wyniki pokazują, że średnie stężenie wszystkich badanych metali w kurzu wystąpiło w kolejności Zn > Cr > Pb > Sn > Cd.
Koniecznym staje się opracowanie sposobu monitorowania i oceny zmian stężenia metali w kurzu w celu opracowania odpowiednich środków zmniejszających ryzyko narażenia.
Słowa kluczowe:
stężenie metali ciężkich, cyna, ołów, chrom, cynk, kadm, kurz domowy
025. Selected Heavy Metals in Settled Dust from Apartments Located in Lublin, Poland
Keywords:
heavy metal contamination, tin, lead, chromium, zinc, cadmium, house dust
Pełny text / Full text
PDF (English)
Zadanie Czasopismo, Annual Set The Environment Protection Volume 17. Year 2015 (wersja elektroniczna) dofinansowane ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego
