Mirosław Wiatkowski*, Czesława Rosik-Dulewska**, Paweł Tomczyk*
*Wrocław University of Environmental and Life Sciences; **Institute of Environmental Engineering PAS, Zabrze
Streszczenie
Praca dotyczy zagadnień dotyczących infrastruktury gospodarki wodnej ze szczególnym uwzględnieniem obiektów hydroenergetycznych i ochrony przyrody na obszarze Natura 2000 „Dolina Radwi, Chocieli i Chotli” w zlewni rzeki Radwi. Przedstawiono zalety i wady energetyki wodnej, charakterystykę zlewni rzeki Radew oraz wykorzystania hydroenergetycznego omawianego obszaru. Opisano warunki przyrodnicze terenu i scharakteryzowano uwarunkowania prawne dla przedsięwzięć na obszarach Natura 2000 (Ramowa Dyrektywa Wodna, Dyrektywa Ptasia i Siedliskowa, Ustawa Prawo wodne, akty wykonawcze w formie rozporządzeń i inne). W pracy przedstawiono ocenę funkcjonowania hydroelektrowni „Rosnowo” i „Niedalino” na rzece Radwi w kontekście wymagań stawianym takim obiektom ze względu na ochronę przyrody. Zwrócono także uwagę na konflikty społeczne związane z funkcjonowaniem przedsięwzięć z zakresu gospodarki wodnej na obszarach Natura 2000. Z pracy wynika, że na obszarze Natura 2000 „Dolina Radwi, Chocieli i Chotli” prowadzone są racjonalne działania mające na celu osiągnięcie zrównoważonej gospodarki wodnej na obiektach hydrotechnicznych, z zachowaniem zasad ochrony środowiska. Omawiane w artykule elektrownie wodne przyczyniły się do wykształcenia ekosystemów związanych z wodą, zastanych w momencie tworzenia „Doliny Radwi, Chocieli i Chotli”, a także określonego składu gatunkowego, reżimu hydrologicznego oraz innych właściwości świata ożywionego i nieożywionego. Elektrownie wodne pełniąc różne zadania w środowisku i gospodarce wytwarzają energię, z której korzysta człowiek. W ten sposób realizuje się zarówno politykę energetyczną, jak również środowiskową. Obiekty związane z gospodarką wodną mogą dobrze funkcjonować, jednakże pod pewnymi warunkami społecznymi, prawnymi i środowiskowymi. Jakiekolwiek problemy są jednak minimalizowane, a użytkownicy w sposób racjonalny gospodarują poprawnie zasobami środowiska, planując i dokonując modernizacji tych budowli czy też stosując środki kompensujące. Ponadto w zlewni Radwi wykonano szereg prac z zakresu gospodarki wodnej i mimo bogatej infrastruktury wodnej na tym obszarze, zachowane zostały unikalne walory przyrodnicze terenu.
Słowa kluczowe
elektrownie wodne, odnawialne źródła energii, obszary Natura 2000, rzeka Radew, Ramowa Dyrektywa Wodna, gospodarka wodna
Hydropower Structures in the Natura 2000 Site on the River Radew: an Analysis in the Context of Sustainable Water Management
Abstract
This paper deals with the water management infrastructure, with a particular emphasis on the hydropower structures and environmental protection in the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" Natura 2000 site in the Radew river basin (the zachodniopomorskie province in the north-western Poland). Advantages and drawbacks (environmental, economic and social) of water power generation and a characterization of the Radew basin and characterization of hydropower usage of this area are discussed. The natural conditions of the terrain are described and the legal setting is characterized for undertakings in the Natura 2000 sites (Water Framework Directive, the Birds Directive, the Habitats Directive, Water Resources Law, the Nature Conservation Act, Act on Access to Information on the Environment and Its Protection and on Environmental Impact Assessments and executory provisions in the form of regulations). The paper presents an assessment of the operation of the hydropower plants "Rosnowo" and "Niedalino" on the river Radew in the context of the environment protection requirements for such facilities. Attention is also given to the social conflicts related to the operation of water management facilities in the Natura 2000 sites (on the example of the Trout Farm in Ubiedrze on the river Chociel). The authors conclude that in the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" site rational actions are being taken for sustainable water management of hydraulic engineering facilities and that the principles of environmental protection are observed. The hydropower plants discussed in this paper have contributed to the formation of ecosystems related to water, already in existence at the time of creation of the "Dolina Radwi, Chocieli i Chotli" site. They also contributed to the specific species composition and the hydrological regime as well as other properties of the animate and inanimate world. The hydropower plants play various positive roles in the environment and economy, they generate inexpensive clean energy to be used by man. This way both the power production policy and the environmental policy are implemented. The use of this alternative energy source should be promoted also in the Natura 2000 sites. The structures related to water management may operate properly, but certain social, legal and environmental conditions apply. Any arising problems are minimized and users manage the natural resources in a rational and appropriate manner, both in terms of planning or modernizing these structures or by using compensation means. Moreover, several water management works have been carried out in the Radew river basin and despite the rich hydro-engineering infrastructure in the area, the unique natural qualities of the site are preserved.
Keywords
hydropower plants, sustainable energy sources, Natura 2000 sites, the Radew river, Water Framework Directive, water management
Pełny tekst / Full text
PDF (English)
