Joanna Smyk*, Katarzyna Ignatowicz*, Jacek Piekarski**
*Politechnika Białostocka, **Politechnika Koszalińska

Streszczenie
W artykule przedstawiono wyniki badań dotyczące stężeń frakcji ChZT w mechaniczno-biologicznej oczyszczalni ścieków o wielkości >1000 000 RLM, zlokalizowanej w Białymstoku. Dodatkowo oznaczono BZT5, azot amonowy, azotany (V), azot ogólny oraz fosfor ogólny. Analizowano próbki ścieków surowych, z komory predenityfikacji, komory defosfatacji, komory denitryfikacji w miejscu dawkowania zewnętrznego źródła węgla - Brenntaplus VP1, komory denitryfikacji w pewnej odległości od miejsca dawkowania zewnętrznego źródłem węgla oraz ścieki oczyszczone. Metodyka wyznaczania stężeń frakcji ChZT została opracowana na podstawie wytycznej ATV-131. Podczas  wykonywania analizy określono następujące frakcje: nierozpuszczalnej materii organicznej, biologicznie wolno rozkładalnej (XS), rozpuszczonej materii organicznej, biologicznie łatwo rozkładalnej, (SS), nierozpuszczalnej materii organicznej, biologicznie trudno rozkładalnej (XI) i rozpuszczonej materii organiczne, biologicznie nierozkładalnej (SI).
Przeprowadzona analiza pokazała, że w ściekach surowych doprowadzanych do oczyszczalni ścieków ponad 80% materii organicznej określanej jako ChZT stanowiły frakcje biologicznie rozkładalne XS i SS. Niskie stężenie udziału procentowego materii organicznej we frakcji SS oraz XS w ściekach oczyszczonych świadczy o przyswajaniu tych frakcji przez mikroorganizmy biorące udział w procesach usuwania związków azotu i fosforu. Niskie stężenie i procentowy udział materii organicznej we frakcji ChZT nierozpuszczalnej nierozkładalnej XI w ściekach oczyszczonych świadczy o wbudowywaniu jej w kłaczki osadu czynnego. Układ technologiczny oczyszczania ścieków analizowanej oczyszczalni nie miał wpływu na zmianę stężenia rozpuszczonej frakcji biologicznie nierozkładalnej SI w ściekach. Niskie stężenie azotanów (V) w ściekach oczyszczonych zostało  uzyskane z powodu dawkowania zewnętrznego źródła węgla. Usuwanie zanieczyszczeń w oczyszczalni ścieków w Białymstoku przebiega prawidłowo i jest zgodne z polskimi regulacjami prawnymi.

Słowa kluczowe
oczyszczanie ścieków, frakcje ChZT, zanieczyszczenia biodegradowalne i niebiodgradowalne, denitryfikacja, zewnętrze źródło węgla

Analysis of COD Fractions Changes During Denitrification Process with External Carbon Source

Abstract
The article presents results of analysis on concentration of COD fractions in mechanical-biological treatment plant with a size > 1000 000 RLM, located in Bialystok. Additionally determined BOD5, ammonia nitrogen, nitrates (v), total nitrogen and total phosphorus. The samples were tested: raw sewage, from the chamber pre-denitrification, from chamber of phosphorus removal, from the denitrification chamber in place of the dosage of external carbon source - Brenntaplus VP1, from the denitrification chamber at a distance from the place of dosing external carbon source and samples of treated sewage. Methodology for determining the fraction of COD was developed based on the guidelines of ATV-131. During the studyidentified the followingfractions: SS – COD of soluble organic easily biodegradable substances, SI – COD of soluble organic non-biodegradable substances, XS – COD of organic slowly biodegradable suspensions, XI – COD of organic non-biodegradable suspensions.
Based on the study was formed the following conclusions that in raw wastewater, the dominating percent-age was recorded for fractions of biodegrad-able contaminants (SS and XS) reaching about 80% of the total COD of sewage.  Low share content of organic matter in the fraction of SS and XS treated wastewater shows the absorption of these fractions by the microorganisms involved in processes for the removal of nitrogen and phosphorus. Low content of quantitative and percentage of organic compounds in the fraction of undissolved COD irreducible XI in treated wastewater, testifies to its incorporation in activated sludge floc. The technological system of wastewater treatment plant does not change the concentration of the dissolved fraction in the wastewater biologically decomposable SI. Low concentration of nitrates (V) in the treated wastewater was obtained by dosing an external source of carbon. Removal of pollutants in waste watertreatment plant in Bialystok is correct and is in line with the requirements of Polish law.

Keywords 
wastewater treatment, COD fractions, pollution biodegradable and biodegradable, denitrification, the external carbon source

Pełny tekst / Full text
PDF (Polish)